Droga w życiu wewnętrznym to poszczególne etapy życia duchowego, przez które należy przejść, by osiągnąć wyznaczony cel.
Droga duchowego rozwoju św. Teresy od Dzieciątka Jezus została określana jako droga dziecięctwa duchowego lub po prostu mała droga.
„Oto droga, która, choć bez wątpienia nie doprowadzi wszystkich na wyżyny,
kędy Bóg zaprowadził Teresę, z pewnością jednak możliwą jest i łatwą dla wszystkich.
Albowiem, jak zauważa słusznie św. Augustyn, nie wszyscy mogą nauczać, głosić kazania
i czynić wielkie rzeczy. Ale któż nie może się modlić, upokarzać i kochać?”.
(św. Pius XI)
Św. Teresa od Dzieciątka Jezus w poczuciu swojej pokory i małości odkryła „małą drogę” do nieba. Oparła ją na Piśmie Świętym: „Jeśli się nie odmienicie i nie staniecie jak dzieci, nie wejdziecie do Królestwa Niebieskiego” (Mt 18, 3).
"Mała droga" św. Teresy jest ewangeliczną drogą nadziei i świętości, która polega na odnoszeniu się z prostotą do Boga i do siebie, jest całkowitym powierzeniem się Chrystusowi. To całkowite i dziecięce zaufanie Bogu, okazywanie Mu miłości poprzez wierność w małych rzeczach. To droga do nieba, możliwa do przebycia przez każdego człowieka. Do wstąpienia na nią potrzebna jest pokora i pozostanie małym dzieckiem przed Bogiem. Ufność „małej drogi” z jednej strony każe wszystkiego oczekiwać od Ojca, z drugiej czynić wszystko, co możliwe, jednak nie przypisując sobie żadnych cnót i nie sądzić, że jest się zdolnym do czegokolwiek bez łaski Bożej.
Cechy charakterystyczne małej drogi to: pokora, ufność, miłość Boga i bliźniego, prostota, duch wyrzeczenia i ofiary.
POKORA: Pokora według św. Teresy zakłada z jednej strony poznanie własnej słabości i nędzy, z drugiej zaś, świadomość wielkiego obdarowania i umiłowania przez Boga. Św. Teresa zauważając własne niedoskonałości i popełnione błędy, starała się zachować spokój, a nawet dziękować za ten stan rzeczy, by tym sposobem utwierdzać się w pokorze. Mówiła: „Kiedy ze słodyczą przyjmuje się upokorzenie wynikające z naszej niedoskonałości, łaska Boża zaraz powraca (…) Nasze błędy utrzymują nas w pokorze, skłaniają do szukania oparcia w Jezusie i umacniają naszą miłość”.
Pokora jest kluczem do królestwa dziecięctwa duchowego. Bądźmy przed Bogiem jak dzieci, które mają prawo do błędów i upadków, ale wciąż powstają nie ulegając pokusie zniechęcenia.
UFNOŚĆ: Ufność pokładana w Bogu, to przede wszystkim powierzenie się Jego Miłosiernej Miłości. Nawet grzech śmiertelny nie jest tamą dla tej ufności, jeśli z sercem pełnym żalu wracamy w Ojcowskie ramiona Boga. Św. Teresa mówiła: „Gdybym popełniła wszystkie możliwe zbrodnie, miałabym zawsze tę samą ufność; czuję, że całe to mnóstwo grzechów byłoby jakby jedna kropla wody rzucona w gorejące ognisko…”
Ufność wyraża się w zawierzeniu Bożej Opatrzności. Bóg – najczulszy Ojciec wie jakimi drogami prowadzić swoje dzieci.
Dobry Bóg nie może zawieść naszej nadziei, jeśli zwracamy się do Niego z prostotą i pokorą dziecka.
MIŁOŚĆ BOGA: Miłość do Boga jest „duszą” drogi dziecięctwa duchowego oraz siłą napędową rozwoju życia duchowego. Bez miłości nie jesteśmy zdolni do wierności, poświęceń, wyzbycia się własnej wygody i egoizmu, do przyjęcia trudu i cierpienia. Miłość stała się sensem życia Teresy i motorem wszystkich jej czynów. W klauzurowym życiu zakonnym św. Teresa, nie miała sposobności do wykonywania wielkich dzieł apostolskich, uczyła jednak: „Podniesienie szpilki z powodu miłości może kogoś nawrócić! Cóż za tajemnica! Ach, tylko Jezus może nadać taką wartość temu, co czynimy, kochajmy Go więc ze wszystkich sił”.
Zwyczajna codzienność, prozaiczne czynności, jeśli są wypełnione miłością, cieszą serce Boga i nabierają mocy zbawczej.
Bogu, nie tyle zależy na naszych dziełach, ile na naszej miłości: „Bez miłości niczym są wszystkie dzieła”.
MIŁOŚĆ BLIŹNIEGO: Święta Teresa wiedziała, że jest zbyt słaba, by kochać bliźniego tak jak Jezus tego pragnie, dlatego błagała Boga, aby On sam kochał w niej i przez nią. Mocą miłości Bożej potrafiła na przykład uśmiechem odpowiedzieć na uszczypliwe słowo, znieść cierpliwie wady innych i nie dziwić się ich słabościom, wyszukiwać dobre cechy u tych, którzy mieli niemiłe usposobienie, spełniać różne drobne przysługi w ukryciu. Św. Teresa mówiła, że prawdziwa miłość chętnie służy bliźnim, dlatego na wzór Jezusa lubiła uważać się za sługę innych.
Pomóc człowiekowi odkryć, że jest on umiłowanym dzieckiem Boga, zaproszonym do uczestnictwa w wiecznej szczęśliwości – to największy wyraz miłości bliźniego.
PROSTOTA: Święta Teresa ukochała proste myślenie dziecka. W Dziejach duszy napisała: „Kocham tylko prostotę. Do „udawania” czuję wstręt […] czynię jak dzieci, które nie umieją czytać, mówię całkiem prosto do Dobrego Boga to, co chcę mu powiedzieć, bez tworzenia pięknych zdań, i zawsze On mnie rozumie”.
Święta Teresa praktykowała doskonałą prostotę. Jej droga obejmuje tylko zwyczajne czynności. „Dusze proste – mówiła – nie potrzebują skomplikowanych środków. (…) Najmniejsza nawet czynność wykonana z miłością należy do tych, które najbardziej zachwycają Serce Jezusa”.
Mała droga św. Teresy harmonijnie łączy w sobie dziecięcą prostotę i małość z męstwem i ofiarą.
DUCH WYRZECZENIA I OFIARY: Święta Teresa praktykując wyrzeczenie i ofiarę odkrywa przed nami kolejny rys małej drogi oparty na Ofierze Chrystusa. Gdyby na małej drodze nie było krzyża, byłaby to droga zwodnicza. Miłość własna tak głęboko zakorzeniła się w każdym człowieku, że odzieranie się z niej staje się procesem trudnym i bolesnym. Jest to cierpienie obumierania, by przynieść plon świętości.
Święta Teresa nigdy nie czyniła ustępstw swojej naturze, lecz radykalnie zmierzała do wyznaczonego celu – świętości.
Główną pobudką i siłą do wejścia w logikę krzyża, która zakłada gotowość do wyrzeczenia i ofiary, jest miłość.
Teresa ukazuje małą drogę w symbolicznych obrazach
DZIECKO stojące u podnóża schodów, które widzi swoją mamę i bezskutecznie stara się podnieść swoją małą nóżkę na pierwszy stopień. Mama nie mogąc dłużej na to patrzeć, schodzi na dół, bierze dziecko na ręce i sama wnosi je na górę. Zatem, mimo trudności, należy okazywać swoją dobrą wolę i podejmować staranie, by dojść do nieba.
„Jestem tylko dzieckiem, słabym i bezsilnym, lecz właśnie ta moja słabość ośmiela mnie, by oddać się jako ofiara Twojej Miłości, o Jezu!”.
(św. Teresa od Dzieciątka Jezus)
WINDA, która zastępuje schody – ma nas wznieść do Jezusa, bo jesteśmy zbyt mali, by iść po uciążliwych schodach doskonałości. Tą windą są ramiona Jezusa.
„Windą, która mnie uniesie aż do nieba, są Twoje ramiona, o Jezu! A do tego nie potrzebuję wzrastać, przeciwnie, powinnam zostać małą, stawać się coraz mniejszą”.
(św. Teresa od Dzieciątka Jezus)
NAŚLADOWANIE JEZUSA przez słuchanie Jego słów w Ewangelii i wcielanie ich w życie. Przylgnięcie do osoby samego Jezusa, uczestnictwo w Jego życiu i pełne miłości posłuszeństwo woli Ojca.
„Pomocą w modlitwie jest mi przede wszystkim cała Ewangelia, w niej znajduję wszystko to, co jest konieczne dla mojej biednej małej duszy. Odkrywam w niej coraz to nowe światła, jej sens ukryty i mistyczny”.
(św. Teresa od Dzieciątka Jezus)
KOŚCIÓŁ, jako Mistyczne Ciało Chrystusa jest drogą do nieba. To Ciało ma serce, które płonie miłością, a ta wprawia w ruch członki Kościoła i jest wieczna, to znaczy, że mamy kierować się miłością w drodze do nieba.
„Znalazłam swoje miejsce w Kościele, a to miejsce, mój Boże, Ty sam mi ofiarowałeś. W Sercu Kościoła, mojej Matki, będę miłością. W ten sposób będę wszystkim”.
(św. Teresa od Dzieciątka Jezus)
BOSKI ORZEŁ – może wziąć nas – „małe ptaszki” na swoje skrzydła i wzbić się ku Słońcu Miłości, by nas w niej zanurzyć. Staraniem „ptaszka” o niebo jest ufność i ofiarowanie się Miłości Miłosiernej.
„Nie jestem orłem, mam jednak orle oczy i serce, bo pomimo mej bezmiernej maleńkości mam śmiałość wpatrywać się w Boskie Słońce, Słońce Miłości”.
(św. Teresa od Dzieciątka Jezus)
KROPLA ROSY, która potem przemienia się w parę wodną, co jest obrazem życia wewnętrznego człowieka. Tej przemiany dokonuje Bóg. Człowiek sam z siebie nie jest w stanie się przemienić.
„Ażeby należeć tylko do Niego, trzeba być małym, tak maleńkim jak kropla rosy. Och! Jakże mało dusz zmierza do tego, by pozostać tak małymi”.
(św. Teresa od Dzieciątka Jezus)
„MAŁA DROGA”, aby stać się ulicą szczęścia prowadzącą do Nieba, musi być prowadzona przez miłość. Jest to najpewniejsza i najlepsza ścieżka. Ta droga wymaga dojrzałości i roztropności, gdyż wiedzie przez krzyż. Potrzeba do tego, byśmy opuścili wszystko dla Boga, byśmy byli ofiarni i nie obawiali się cierpienia.
Skoro odkrywczyni tej drogi twierdzi, że jest to pewna droga do nieba, możliwa dla każdego, to nie zostaje nam nic innego, jak tylko na nią wejść i podążać prosto w ramiona kochającego nas Ojca w niebie.
„Chcę nauczyć dusze drogi dziecięctwa duchowego, drogi ufności i całkowitego zdania się na Boga. Chcę wskazywać duszom małe środki, które tak mi się doskonale udały, mówić, że tu, na ziemi, jedno tylko czynić należy: rzucać Jezusowi kwiaty małych ofiar, ujmować Go pieszczotami”.
(św. Teresa od Dzieciątka Jezus)
